Brak właściwego zabezpieczenia terenu budowy to wykroczenie z Prawa budowlanego. Sąd wymierza za nie grzywnę na zasadach Kodeksu wykroczeń, czyli od 1000 do 5000 zł. Jednocześnie, jeśli brak zabezpieczenia narusza przepisy BHP, inspektor pracy może ukarać sprawcę, a sąd – na wniosek PIP – wymierzyć grzywnę od 1000 do 30 000 zł. W sytuacjach rażących zaniedbań nadzór budowlany potrafi też wstrzymać roboty i zastosować administracyjną grzywnę w celu przymuszenia, aby wymóc natychmiastowe zabezpieczenie terenu. Przeczytaj jak zabezpieczyć plac budowy.
Co prawo rozumie pod pojęciem „zabezpieczyć teren”
Ustawa wprost nakłada na kierownika budowy obowiązek zabezpieczenia terenu przed rozpoczęciem robót. Jeśli na danym zadaniu kierownik nie jest ustanawiany, odpowiedzialność ciąży na inwestorze. W praktyce podstawowym środkiem jest ogrodzenie terenu budowy wykonane tak, aby nie stwarzało zagrożenia dla ludzi i miało co najmniej 1,5 m wysokości. Gdy fizyczne grodzenie jest obiektywnie niemożliwe, teren trzeba wyraźnie oznakować i zapewnić efektywny nadzór, tak by osoby postronne nie miały dostępu do stref niebezpiecznych.
Kto odpowiada za brak ogrodzenia
Co do zasady odpowiada kierownik budowy, bo to on przed startem robót ma „zabezpieczyć teren budowy lub rozbiórki” i potwierdzić wymagane formalności w dzienniku. Jeżeli przepisy dopuszczają prowadzenie prac bez kierownika, odpowiedzialność spada na inwestora jako organizatora procesu, który powinien zagwarantować, że osoby postronne nie wejdą na teren robót.
Jakie kary faktycznie grożą?
Po pierwsze, za przystąpienie do budowy z naruszeniem obowiązków z art. 45a Prawa budowlanego – w tym bez skutecznego zabezpieczenia terenu – grozi grzywna przewidziana w przepisach karnych Prawa budowlanego. Zakres tej grzywny wynika z Kodeksu wykroczeń i wynosi od 1000 do 5000 zł. Po drugie, inspektor pracy może ukarać mandatowo za naruszenia BHP, a gdy sprawa trafi do sądu, grzywna z art. 283 Kodeksu pracy mieści się między 1000 a 30 000 zł. Po trzecie, organ nadzoru budowlanego może wstrzymać roboty i, jeśli nakaz zabezpieczenia nie zostanie wykonany, sięgnąć po administracyjną grzywnę w celu przymuszenia; pojedyncza grzywna sięga do 10 000 zł dla osoby fizycznej i do 50 000 zł dla przedsiębiorstwa, a wielokrotne grzywny nie mogą łącznie przekroczyć odpowiednio 50 000 i 200 000 zł.
Jak wygląda kontrola i czego inspektor szuka na miejscu?
Inspektorzy zwykle weryfikują, czy teren jest realnie niedostępny dla postronnych, a nie tylko „symbolicznie” oznaczony. Pytają o wysokość i stabilność ogrodzenia, przejścia i wjazdy, czytelne tablice ostrzegawcze i organizację ruchu pieszych. Sprawdzają, czy korytarze komunikacyjne są wydzielone, czy strefy niebezpieczne (np. wykopy, strefy pracy dźwignic) zostały wygrodzone oraz czy w dzienniku budowy są bieżące wpisy potwierdzające odbiory zabezpieczeń po wichurach lub zmianach organizacji. Jeśli teren jest w miejscu publicznym, inspektor zwraca uwagę na estetykę i czytelność wygrodzeń, by nie stwarzały one dodatkowych zagrożeń.
Kiedy ogrodzenie jest „wystarczające”
Za standard uznaje się ogrodzenie o wysokości co najmniej 1,5 m z elementami połączonymi w sposób uniemożliwiający łatwe przejście lub przewrócenie. Linia ogrodzenia powinna być ciągła, bez otwartych „luk” przy narożach i bramach, a same bramy zamykane, z kontrolą dostępu. W praktyce w śródmieściu i przy galeriach handlowych warto stosować ogrodzenia pełne albo panele ażurowe z plandeką, by ograniczyć widoczność i pylenie. Pamiętaj jednak, że każda osłona zwiększa parcie wiatru, więc trzeba przewidzieć więcej balastów i odciągów oraz unikać bardzo długich prostych odcinków bez stężeń.
Co zrobić, gdy ogrodzenia postawić się nie da
Prawo dopuszcza zastąpienie ogrodzenia innymi środkami, ale tylko wtedy, gdy ogrodzenie jest obiektywnie niewykonalne. W praktyce oznacza to czytelne wyznaczenie granic robót, gęste oznakowanie ostrzegawcze, stały nadzór oraz wygrodzenie stref szczególnie niebezpiecznych. W centrach handlowych i na ciągach pieszych skutecznym rozwiązaniem bywa system barierek lekkich do prowadzenia ruchu pieszych po bezpiecznej trasie, przy jednoczesnym odseparowaniu stref prac.
Jak uniknąć kary – podejście krok po kroku
Zacznij od planu organizacji terenu, uwzględniając pieszych, sąsiednie wejścia i dojazdy oraz ekspozycję na wiatr. Wybierz typ ogrodzenia adekwatny do lokalizacji: na obrzeżach zwykle wystarczą ogrodzenia ażurowe, w śródmieściu lepiej sprawdzają się panele pełne, a w krótkich remontach komunikacyjnych – barierki lekkie. Zaprojektuj bramy dla pojazdów i oddzielną furtkę dla pieszych, a przy wiatrach poprzecznych zaplanuj dodatkowe stężenia i balasty. Na etapie montażu zadbaj o ciągłość linii, stabilne posadowienie stóp oraz czytelne tablice. W trakcie robót prowadź proste przeglądy powykonawcze: po silnym wietrze sprawdź mocowania i dociążenia, a zmiany organizacji odnotowuj w dzienniku budowy.
Najczęstsze błędy, które kończą się mandatem
Najczęściej spotykamy symboliczne „wygrodzenie” taśmą bez fizycznej bariery, przerwy w ogrodzeniu przy bramach, niedomknięte furtki oraz brak reakcji na zmiany terenu po wichurach. Problemem bywa też plandeka zamieniona w „żagiel” bez dodatkowych balastów i odciągów. W centrum miast kłopot rodzi estetyka: brudne lub zniszczone panele, chaotyczne reklamy na ogrodzeniu i nieczytelne oznakowanie, które de facto zniechęca pieszych do korzystania z wyznaczonych przejść.
Co zrobić, jeśli już masz kontrolę lub decyzję
Jeśli kontrola wykazała braki, najszybszą drogą jest natychmiastowe ustawienie pełnego, stabilnego wygrodzenia oraz pisemne potwierdzenie wykonania zaleceń. W przypadku decyzji nakazującej zabezpieczenie terenu działaj bezzwłocznie – niewykonanie może skutkować grzywną w celu przymuszenia, a kolejne grzywny mogą być nakładane aż do osiągnięcia efektu. Gdy masz wątpliwości, czy twoje rozwiązanie spełnia wymagania, udokumentuj je zdjęciami, wpisem w dzienniku i oceną osoby z uprawnieniami.
Podsumowanie dla inwestora i kierownika budowy
Brak realnego zabezpieczenia terenu budowy naraża na co najmniej dwie ścieżki odpowiedzialności: wykroczenie z Prawa budowlanego z grzywną do 5000 zł oraz odpowiedzialność za naruszenia BHP sięgającą nawet 30 000 zł. Do tego dochodzi ryzyko wstrzymania robót i administracyjnych grzywien w celu przymuszenia. Najbardziej opłacalne jest więc proste rozwiązanie: postaw stabilne ogrodzenie o wysokości co najmniej 1,5 m, zadbaj o zamykane bramy i czytelne oznakowanie, a w lokalizacjach „wrażliwych” dołóż osłony i balasty adekwatne do warunków wiatrowych. Jeżeli chcesz, przygotujemy w Barierki Śląsk kompletny plan zabezpieczeń dla twojej inwestycji, łącznie z doborem typu ogrodzenia, konfiguracją bram i harmonogramem przeglądów.
Zapytaj o produkty
Jesteśmy tutaj, aby zapewnić Ci produkty najwyższej jakości, dopasowane do Twoich potrzeb. Niezależnie od rodzaju i skali wydarzenia czy projektu, nasz zespół profesjonalistów jest gotowy, aby doradzić najlepsze rozwiązania i zaoferować elastyczne warunki wynajmu.
Wypełnij formularz, a my skontaktujemy się z Tobą, aby przedstawić naszą ofertę i omówić szczegóły współpracy.